Zgodnie z unijnymi rekomendacjami, nauczanie języka obcego powinno być prowadzone od trzeciego roku życia. Niektóre kraje, na przykład Hiszpania, już wprowadziły u siebie takie rozwiązania. W Polsce od ubiegłego roku obowiązkowe zajęcia z języka angielskiego mają dzieci w zerówkach, a więc od września dotyczy to głównie dzieci sześcioletnich, bo zerówka dla pięciolatków nie jest już obowiązkowa.
- W dzisiejszych czasach opanowanie jednego języka obcego, to za mało – podkreśla dr Joanna Rokita-Jaśkow z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. - Dlatego im wcześniej rozpocznie się taką naukę, tym lepiej, bo dziecko ma szansę nauczyć się więcej języków w przyszłości. Jeśli chcemy, żeby nasze dzieci bez kompleksów funkcjonowały we współczesnym świecie, to warto inwestować w naukę języków od najmłodszych lat.
Eksperci podkreślają też, że w nauce języka obcego najważniejsze są: intensywność, systematyczność; nauka w małych grupach oraz częste powtórki. - Nie wystarczy chodzić na angielski dwa razy w tygodniu. Chcąc w miarę dobrze opanować język potrzeba minimum czterech lekcji tygodniowo – twierdzą metodycy nauczania.
Większość polskich uczniów o takim luksusie może jedynie pomarzyć.
Dwie godziny w tygodniu
Zgodnie z ministerialnym rozporządzeniem w klasach I-III dzieci mają 2 godziny w tygodniu języka angielskiego, a w klasach IV-VI – trzy godziny.
Dyrektorzy mają też tzw. godziny do dyspozycji, które mogą przeznaczać na wybrane przez siebie zajęcia. Część dodaje uczniom kolejną lekcję angielskiego, ale nie zawsze, bo potrzeb jest zwykle więcej niż godzin do dyspozycji.
W większych miastach i tak nie jest źle pod tym względem. W Krakowie sporo szkół dostało od miasta pieniądze na realizację innowacji pedagogicznej polegającej na dodatkowych lekcjach z angielskiego, a jeszcze do ubiegłego roku szkolnego, ok. 100 krakowskich placówek korzystało z programu „Angielski 5 razy w tygodniu”, który wygrał w głosowaniu nad budżetem obywatelskim. W lekcjach finansowanych z BO brało udział ok. 20 tys. dzieci.
- Wiele z nich poprawiło swoje wyniki – zaznacza Łukasz Wantuch, krakowski radny i pomysłodawca projektu.- Jedna z dyrektorek przyznała nawet, że dzięki programowi jej uczniowie napisali sprawdzian szóstoklasisty o 12 proc. lepiej niż ich koledzy rok wcześniej, kiedy programu w szkole jeszcze nie było.
Tym razem projekt przepadł w głosowaniu, ale Łukasz Wantuch zapowiada, że zgłosi go ponownie za rok. - Widzę, że to ma sens – mówi radny. - Obowiązkowych lekcji z języka obcego jest w szkołach publicznych zdecydowanie za mało, dlatego część rodziców zmuszona jest posyłać dzieci na dodatkowe lekcje. Tymczasem tylko codzienny kontakt z językiem daje szanse na jego dobre opanowanie. Sam nauczyłem się języka dopiero w liceum, kiedy poszedłem do klasy z wykładowym angielskim. Dzięki temu dziś mogę się nim swobodnie posługiwać.
Miliony Polaków na kursach, a bariera rośnie
Według szacunków Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Jakości w Nauczaniu Języków Obcych PASE na kursach w szkołach językowych (których w całej Polsce jest ok. 3 tys.) doszkala się około milion Polaków. Drugie tyle korzysta z prywatnych korepetycji. W warszawskich szkołach na dodatkowe lekcje chodzi nawet 80 proc. uczniów. To głównie dzięki temu uczniowie z miast jako tako radzą sobie na egzaminach zewnętrznych.
Zdecydowanie gorzej sprawa wygląda na wsiach i w małych miejscowościach. Pokazał to już pierwszy egzamin gimnazjalny z języka obcego. Po publikacji wyników, prof. Krzysztof Konarzewski, ówczesny dyrektor CKE oświadczył: – Ten test był bolesną chwilą prawdy dla polskiego systemu edukacji. Chodziło o ogromną dysproporcję pomiędzy uczniami ze wsi i miasta, którą pokazał zwłaszcza test z angielskiego. Wynik uczniów, chodzących do wiejskich szkół był średnio o 6 punktów niższy niż wynik uczniów z dużych miast. - Wnioski powinno wyciągnąć ministerstwo edukacji, kuratoria oświaty, a także samorządy i dyrektorzy szkół- powiedział wówczas prof. Konarzewski.
Tak się jednak nie stało. Jak wynika z raportu „Bariera rośnie. Język angielski w gimnazjach wiejskich”, przygotowanego przez Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, z roku na rok te dysproporcje zamiast zanikać pogłębiają się. W kolejnym roku, różnica w wyniku wzrosła do prawie 7 punktów na niekorzyść dzieci ze wsi. Prof. Krzysztof Konarzewski tak określił to zjawisko – „mamy w kraju dwa języki angielskie: wiejski i miejski”.
Angielski miejski, wiejski i … prywatny
Można pokusić się o stwierdzenie, że jest jeszcze trzeci: ten nauczany w szkołach prywatnych. Uczniowie z tych placówek co roku osiągają najlepsze wyniki na sprawdzianach i egzaminach.- Proszę mi wierzyć, że te sukcesy okupione są bardzo dużym wysiłkiem zarówno uczniów, jak i nauczycieli zapewnia dyrektor Roman Byszewski, który w Krakowie prowadzi trzy prywatne szkoły im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. - To nie jest do końca tak, jak twierdzą niektórzy, że dostajemy zdolniejsze dzieci, więc łatwiej nam osiągnąć dobry wynik. Często przychodzą do nas uczniowie z różnymi problemami, a my robimy wszystko, by im pomóc.
Z publikowanego poniżej rankingu stworzonego na podstawie wyników tegorocznego sprawdzianu szóstoklasisty z języka angielskiego jasno wynika, że prym w nauczaniu tego przedmiotu wiodą właśnie szkoły prywatne, społeczne, czy katolickie. Czyli niepubliczne. Wiele z nich to szkoły dla naprawdę bogatych ludzi. Roczne czesne to wydatek rzędu 20 tys. zł.
Co dzieci otrzymują w zamian? Chociażby to, że zamiast dwóch podstawowych lekcji angielskiego, mają kontakt z językiem nawet przez 11 godzin w tygodniu, a nauka drugiego języka obcego rozpoczyna się zwykle od czwartej, a czasem nawet trzeciej klasy.
Minister zabroni mówić po polsku
Tymczasem zgodnie z ministerialnym rozporządzeniem nauka drugiego języka obcego w szkołach publicznych rozpoczyna się dopiero w gimnazjum. Po zmianach, drugi język obcy ma być wprowadzany od siódmej klasy szkoły podstawowej, a więc uczniowie przed pójściem do szkoły średniej będą się go uczyć jeszcze krócej niż obecnie, bo tylko przez dwa lata.
Minister edukacji Anna Zalewska przekonuje jednak, że kierowany przez nią resort stawia na nowoczesną edukację językową, a jej pomysłem na to jest wprowadzenie zakazu mówienia po polsku na lekcjach z języka obcego.
Ranking małopolskich szkół podstawowych z najlepszymi wynikami z języka angielskiego
W kolejności podajemy: nazwa szkoły, miejscowość i adres, liczba uczniów piszących arkusz standardowy (nie uwzględniono szkół, w których do egzaminu przystąpił tylko jeden uczeń), średni wynik w procentach ze sprawdzianu 2016 z języka angielskiego
Miejsce 1. – wynik 99 procent
Prywatna Szkoła Podstawowa nr 3 Kraków Smoleńsk 8 99
Prywatna Szkoła Podstawowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego Kraków Al. Dygasińskiego 15 99
Miejsce 2. – wynik 98 procent
Społeczna Szkoła Podstawowa nr 3 STO Kraków os. Dywizjonu 303 33 98
Prywatna Szkoła Podstawowa Academos im. Edmunda Niziurskiego Kraków Karmelicka 15 98
Prywatna Szkoła Podstawowa nr 1 Dona Kraków Stroma 19 98
Miejsce 3. – wynik 97 procent
Społeczna Szkoła Podstawowa nr 7 STO Kraków Stanisława ze Skalbmierza 20 97
Społeczna Szkoła Podstawowa nr 1 im. Józefa Piłsudskiego Kraków Forteczna 18 97
Szkoła Podstawowa Nr 160 Zgromadzenia Sióstr Augustianek Kraków Skałeczna 29 97
Prywatna Szkoła Podstawowa Salwator Kraków Senatorska 35 97
Miejsce 4. – wynik 96 procent
Katolicka Szkoła Podstawowa im. św. Jadwigi Królowej Kraków Łokietka 38 96
Społeczna Szkoła Podstawowa Nr 4 im. Juliusza Słowackiego STO Kraków Krowoderska 54 96
Chrześcijańska Szkoła Podstawowa "Emmanuel" Kraków os. Strusia 2 96
Zespół Społecznej Szkoły Podstawowej Nr 1 im. Ks. Prof. Józefa Tischnera Tarnów Gumniska 8 96
Prywatna Szkoła Podstawowa nr 2 im. Noblistów Polskich Kraków Kluczborska 30 96
Prywatna Szkoła Podstawowa "Scherzo" Kraków Korzeniaka 27 96
Miejsce 5. – wynik 95 procent
Społeczna Szkoła Podstawowa Nr 2 STO Tarnów Matejki 12 95
Miejsce 6. – wynik 94 procent
Szkoła Podstawowa nr 34 im. Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku Kraków Urzędnicza 40 94
Miejsce 7. – wynik 93 procent
Szkoła Podstawowa im. Piotra Michałowskiego TSSP Kraków P. Michałowskiego 32 93
Zespół Szkół Gminnych im. Adama Mickiewicza w Baczkowie Baczków 3 93
Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Zelkowie Zelków Jana Pawła II 12 93
Szkoła Podstawowa nr 32 im. Karola Chodkiewicza Kraków Królowej Jadwigi 47 93
Szkoła Podstawowa im. por. Piotra Olka ps. "Gołąb" Kobylany Jana Pawła II 12 93
Społeczna Szkoła Podstawowa nr 5 Kraków Kurczaba 14 93
Szkoła Podstawowa im. Jana Kochanowskiego Bęczarka 16 93
Szkoła Podstawowa w Januszowej Januszowa 11 93
Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I Stopnia im. M. Karłowicza Kraków os. Centrum E 33 93
Miejsce 8. – wynik 92 procent
Szkoła Podstawowa im. kapitana pilota Władysława Gnysia w Żuradzie Żurada III 5 92
Miejsce 9. – wynik 91 procent
Szkoła Podstawowa Nr 159 Sióstr Urszulanek Unii Rzymskiej Kraków Starowiślna 44 91
Szkoła Podstawowa Nr 51 im. Stanisława Wyspiańskiego Kraków Stawowa 21 91
Katolicka Niepubliczna Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I st. Nowy Sącz Ducha Świętego 8 91
Szkoła Podstawowa nr 62 im. kmdra por. Franciszka Dąbrowskiego Kraków Ćwikłowa 29 91
Szkoła Podstawowa nr 53 im. Jana Henryka Dąbrowskiego Kraków Skośna 100 91
Zespół Szkolno-Przedszkolny, Publiczna Szkoła Podstawowa w Biesiadkach Biesiadki 14 91
Zespół Szkolno-Przedszkolny w Łosiu Łosie 5 91
Miejsce 10. – wynik 90 procent
Szkoła Podstawowa Nr 132 im. Św. Benedykta z Nursji Kraków Bolesława Śmiałego 19 90
Szkoła Podstawowa nr 50 im. Włodzimierza Tetmajera Kraków Katowicka 41 90
Szkoła Podstawowa Nr 65 im. Czesława Janczarskiego Kraków Golikówka 11 90
Szkoła Podstawowa nr 164 im. Bł. Franciszki Siedliskiej Sióstr Nazaretanek Kraków Wysłouchów 53 90
Miejsce 11. – wynik 89 procent
Niepubliczna Niepłatna Szkoła Podstawowa Tarnów Błotna 40 89
Szkoła Podstawowa im. ks. Stefana kard. Wyszyńskiego KSW Libiąż Kościelna 15 89
Szkoła Podstawowa im. T. Kościuszki Chechło Kluczewska 12 89
Szkoła Podstawowa nr 114 im. Arkadego Fiedlera Kraków Łąkowa 49 89
Publiczna Szkoła Podstawowa Sióstr Salezjanek im. Bł. Laury Vicuna Kraków os. Kościuszkowskie 79 89
Szkoła Podstawowa nr 45 im. Pauli Montal Sióstr Pijarek Kraków Meissnera 26 89
Szkoła Podstawowa nr 36 im. Henryka Sienkiewicza Kraków Mazowiecka 56 89
Szkoła Podstawowa nr 93 im. Lucjana Rydla Kraków Szlachtowskiego 79 89
Szkoła Podstawowa Nr 40 Kraków Pszczelna 87 89
Szkoła Podstawowa Nr 133 Kraków Mieczysława Wrony 24 89
Waldorfska Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka Kraków Kazimierza Wielkiego 14 89
Szkoła Podstawowa im. 550 Rocznicy Zwycięstwa Grunwaldzkiego Młoszowa Kamieniec 19 89
Katolicka Szkoła Podstawowa Montessori Kraków Pawlickiego 15 89
Miejsce 12. – wynik 88 procent
Szkoła Podstawowa nr 55 im. Jarosława Iwaszkiewicza Kraków Dobczycka 48 88
Katolicka Szkoła Podstawowa im. Świętej Rodziny z Nazaretu Kraków Pędzichów 48 88
Szkoła Podstawowa im. Królowej Korony Polskiej Kłodne 14 88
Szkoła Podstawowa nr 38 im. Bractwa Kurkowego Kraków Fr. Nullo 86 88
Prywatna Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I Stopnia "Inspiracja" Kraków Śniadeckich 8 88
Szkoła Podstawowa im. Antoniego Kucharczyka Paszkówka 9 88
Szkoła Podstawowa im. Króla Władysława Jagiełły Luszowice Przybyszewskiego 17 88
Szkoła Podstawowa Nr 31 im. dra Henryka Jordana Kraków Bolesława Prusa 68 88
Miejsce 13. – wynik 87 procent
Państwowa Ogólnokształcąca Szkoła Artystyczna Zakopane Sienkiewicza 16 87
Publiczna Szkoła Podstawowa im. Edwarda Dembowskiego Kierlikówka 11 87
Szkoła Podstawowa nr 4 Kraków Smoleńsk 81 87
Katolicka Szkoła Podstawowa przy Parafii Świętej Heleny Nowy Sącz Świętej Heleny 19 87
Szkoła Podstawowa im. Dywizjonu 303 Śleszowice 6 87
Katolicka Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II Zakopane Piłsudskiego 6 87
Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II Klucze Zawierciańska 52 87
Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki Brzezie Szkolna 15 87
Szkoła Podstawowa nr 11 im. Juliana Tuwima Nowy Sącz Wieniawy Długoszowskiego 20 87
Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka Libertów Jana Pawła II 31 87
Szkoła Podstawowa Nr 124 Kraków Weigla 40 87
Publiczna Szkoła Podstawowa im. Św. Wincentego Pallottiego Kraków os. Krakowiaków 71 87
Szkoła Podstawowa im. Batalionu Barbara AK Pawęzów 9 87
Niepubliczna Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II Trzyciąż 8 87
Miejsce 14. – wynik 86 procent
Szkoła Podstawowa nr 82 im. Św. Jadwigi Królowej Polski Kraków os. Kalinowe 52 86
Szkoła Podstawowa im. św. Jadwigi Królowej Biały Kościół Królowej Jadwigi 14 86
Prywatna Szkoła Podstawowa nr 4 „Inspiracja” Kraków Śniadeckich 22 86
Szkoła Podstawowa nr 2 Kraków Strzelców 109 86
Niepubliczna Niepłatna Szkoła Podstawowa Żelazówka 8 86
Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół im. Wincentego Witosa Zadroże 12 86
Szkoła Podstawowa Nr 107 z oddziałami integracyjnymi im. Tadeusza Boya – Żeleńskiego Kraków Zdrowa 54 86
Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I st. im. I. J. Paderewskiego Kraków Basztowa 65 86
Szkoła Podstawowa Nr 153 Kraków Na Błonie 75 86
Szkoła Podstawowa im. Ks. Kard. Stefana Wyszyńskiego Kadcza 11 86
Publiczna Szkoła Podstawowa im. Juliusza Słowackiego Witeradów 20 86
Szkoła Podstawowa nr 25 im. Tadeusza Kościuszki Kraków Komandosów 71 86
Szkoła Podstawowa im. Ojca Świętego Jana Pawła II Mucharz 18 86
Szkoła Podstawowa im. Wojska Polskiego Zawada 8 86
Szkoła Podstawowa Nr 75 Kraków Grochowska 68 86
Szkoła Podstawowa im. Stanisława Wyspiańskiego Bibice Tadeusza Kościuszki 73 86
Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II Błonie 13 86
Katolicka Szkoła Podstawowa Nowy Sącz Ducha Świętego 21 86
Szkoła Podstawowa Nr 18 im. Św. Anny Kraków Półkole 30 86
Miejsce 15. – wynik 85 procent
Szkoła Podstawowa nr 109 im. Kornela Makuszyńskiego Kraków Mackiewicza 42 85
Szkoła Podstawowa nr 134 Kraków Kłuszyńska 26 85
Szkoła Podstawowa nr 54 im. Juliana Tuwima Kraków Tyniecka 23 85
Szkoła Podstawowa nr 85 im. Ks. Kazimierza Jancarza Kraków os. Złotego Wieku 56 85
Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka Wilczyce 13 85
Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II Zielonki Ks. Jana Michalika 93 85
Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 12 Kraków Al. Kijowska 41 85
Szkoła Podstawowa Nr 29 im. Jana Matejki Kraków Dembowskiego 33 85
Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza Dziewin 9 85
Zespół Szkolno-Przedszkolny Łysa Góra 15 85
Szkoła Podstawowa w Małem Cichem Małe Ciche Sołtysia 6 85
Zespół Szkolno-Przedszkolny - Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza Tłuczań 10 85
Publiczna Szkoła Podstawowa Wola Batorska 17 85
Szkoła Podstawowa Nr 67 im. Władysława Łokietka Kraków Kaczorówka 23 85
Szkoła Podstawowa nr 43 im. Komisji Edukacji Narodowej Kraków Myślenicka 81 85
Szkoła Podstawowa Nr 72 im. Teofila Lenartowicza Kraków Modrzewiowa 57 85
Publiczna Szkoła Podstawowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego Biadoliny Szlacheckie 10 85
Szkoła Podstawowa im. ks. Stanisława Konarskiego Wielka Wieś Szkolna 14 85
Szkoła Podstawowa nr 138 im. Polskich Wojsk Lotniczych Kraków Kazimierza Wierzyńskiego 21 85
Szkoła Podstawowa nr 95 Kraków Wileńska 74 85
Publiczna Szkoła Podstawowa Trąbki 11 85
Szkoła Podstawowa im. Jana Brzechwy Podlipie 10 85