A jednak doświadczenie nauczycieli i egzaminatorów badających tysiące uczniowskich prac pokazuje, że dziecko postrzega to inaczej. Popatrzmy na zadania:
• Film w kinie zaczęto wyświetlać o 16:40. O której godzinie skończy się wyświetlanie, jeśli ten film trwa 2 godziny i 45 minut?
• Seans pewnego filmu skończył się o 16:40. O której godzinie rozpoczęło się wyświetlanie, jeśli film ten trwał 2 godziny i 45 minut?
Okazuje się, że poprawną odpowiedź na pierwsze z tych zadań podaje dwie trzecie czwartoklasistów, a na drugie – tylko połowa.
Skąd aż takie różnice? Przyczyny mogą być co najmniej trzy. Pierwsza: odejmowanie jest działaniem trudniejszym od dodawania. Druga: nie każdy pamięta, że godzina ma 60 minut, i liczy tak, jakby miała ich 100. W wyeliminowaniu obu powinny pomóc ćwiczenia. Trzecia przyczyna jest trudniejsza do przezwyciężenia. Niektóre dzieci po prostu jeszcze nie dojrzały intelektualnie do rozważań dotyczących cofania się w czasie.
Jeśli Państwa dziecko ma problem z obliczeniami zegarowymi, warto najpierw porozmawiać o różnych sytuacjach związanych z godzinami, tak aby zorientować się, w czym może leżeć problem. Spróbujmy wychwycić, czy godzina w świadomości dziecka ma 60 minut. Nie pytajmy jednak wprost, ile minut ma godzina (bo dziecko może wyrecytować z pamięci, że 60). Zapytajmy raczej, która będzie godzina za 10 minut, jeśli teraz jest 11:55. (Wbrew pozorom odpowiedź 11:65 nie należy do rzadkości).
Następnie poprośmy dziecko, aby odczytało z domowego zegara, która teraz jest godzina. Gdy odpowie, zapytajmy, którą godzinę pokazywał ten zegar godzinę temu. Jeśli okaże się to za trudne, nie powinniśmy się irytować, ponieważ takie podejście wywoła u dziecka jedynie poczucie winy i niskiej wartości. Do tego typu zadań – jak do wielu innych umiejętności matematycznych – nasze dziecko zapewne niedługo dojrzeje; trzeba cierpliwie czekać.
To czekanie nie musi być jednak bezczynne, dlatego przygotowaliśmy dla Państwa kilka propozycji ćwiczeń.
Opracowanie: Aleksandra Golecka-Mazur na postawie materiałów dydaktycznych do serii Matematyka z plusem autorstwa Mirosławy Nawrot.